Als ik op de fiets zit, terwijl prachtig gekleurde herfstblaadjes om mijn hoofd dwarrelen en een knisperend geluid onder mijn fietsbanden maken, plopt er soms zomaar een oud kinderliedje in mijn hoofd op.
Van "herfst, herfst, wat heb je te koop" tot "Zie je de kastanjes aan de bomen, zie je alle eikels op het mos"
Heerlijk! Herfst!!
Na een weekend wandelen op de Veluwe, is het tijd om wat te doen met al die herfstschatten, die gewoon maar naar beneden vallen.
Ik ben deze herfst - opnieuw - aan de slag gegaan met kastanjes. Wat ik ervan maakte, was vooral praktisch......
Ik maakte wasmiddel!!
Toen ik vorig jaar een nieuwe wasmachine nodig had, besloot ik gelijk het roer om te gooien met wasmiddelen.
Welke wasmachine ik kocht en waarom, heb ik beschreven in dit blog.
Ook mijn prille avonturen met alternatief wassen, beschrijf ik hier.
Ik kocht Seepje, wasnootjes uit Nepal. Toen ik me verdiepte in dat verschijnsel, kwam ik uit bij de werkzame stof Saponine, die in heel veel planten aanwezig is, in wisselende concentraties.
Dat vond ik interessant.... en ik merkte dat lang niet alle producten vanuit Verweggistan hoeven worden ingevlogen. Zeer ongewenst voor het milieu immers: al die vliegkilometers. Ook in ons land groeien planten en vruchten, met een goed werkzame concentratie Saponine erin.
Saponinen worden ook wel zeepstoffen genoemd en zijn een speciale groep secundaire plantenstoffen die tot de glycosiden behoren. Men vermoedt dat planten saponinen produceren als bescherming tegen insectenvraat en groei van bacteriën en schimmels.
De naam saponine is afkomstig van het Latijnse woord sapo dat zeep betekent. Dit verwijst naar de eigenschap van saponinen om opgelost in water (na schudden) een zeepachtig schuim te veroorzaken. Bij sommige saponinen is dit zachter dan bij gewone zeep en heeft het een reinigende werking, die echter wel minder is dan die van zeep.
Saponinen komen wijdverbreid voor in het plantenrijk. Men schat dat in drie van de vier plantensoorten saponinen voorkomen. Men vindt ze zelfs in groenten als sojabonen, erwten, spinazie, tomaten, aardappels en knoflook. Nooit geweten! Heb het gelukkig ook nog nooit in mijn pan zien schuimen ;)
Het gehalte saponinen kan variëren van 0,1 tot zelfs 30%!
Planten waarin saponinen in hoge concentraties voorkomen zijn onder andere lelies, agaven, zeepkruid (Saponaria officinalis), paardenkastanje en in de vruchten van de zeepnotenboom die in India en Nepal groeit. De bast van de Zuid-Amerikaanse zeepboom Quillaja saponaria is één van de allerrijkste bronnen. De meeste saponinen vindt men echter in de Yucca Schidigera, die in Baja California groeit.
Het gehalte saponinen kan variëren van 0,1 tot zelfs 30%!
Planten waarin saponinen in hoge concentraties voorkomen zijn onder andere lelies, agaven, zeepkruid (Saponaria officinalis), paardenkastanje en in de vruchten van de zeepnotenboom die in India en Nepal groeit. De bast van de Zuid-Amerikaanse zeepboom Quillaja saponaria is één van de allerrijkste bronnen. De meeste saponinen vindt men echter in de Yucca Schidigera, die in Baja California groeit.
Er valt goed op plantaardige wijze te wassen, voor mensen over de hele wereld!
En ook hier in Nederland, juist nu, in de herfst, komt het wasmiddel zogezegd, gewoon uit de lucht vallen......
Hoe leuk is dat??
Die prachtig glimmende kastanjes.....
En niet alleen kinderen vinden kastanjes mooi om mee te spelen. Weet je nog wat we er vroeger allemaal van maakten? Een pijpje, een spin - met of zonder web -, een evenwichtspoppetje.....
je maakt het allemaal van kastanjes!
En nu maak ik er dus wasmiddel van.
Schuimend, goed voor het milieu èn je kleding en het kost je helemaal niets!!
Wat wil je nog meer?
De werkwijze??
Okay, komt 'ie:
Wasmiddel van paardenkastanjes
Wat heb je nodig:
- 10 kastanjes
- water (gewoon koud uit de kraan)
- glazen fles
Hoe maak je het:
Snijd de pas geraapte kastanjes in vieren.
Paardenkastanjes zijn de 'gewone' kastanjes die je overal kunt rapen. Deze zijn niet eetbaar.
Wel eens eerder zó gezien?
Het schilletje zit er nog strakker omheen, als ze net uit de boom gevallen zijn.
Doe de kastanjes in een glazen fles van 1 liter.
Vul de fles met water tot bijna bovenaan.
Schudt de fles een aantal malen flink.
Het aanwezige saponine in de kastanjes gaat schuimen doordat het in contact met water komt.
En dit gaat heel snel...... kijk maar!
Na twee dagen zie je ook bezinksel wat er wit-zeepachtig uit ziet.
Gaaf hè?!
Je kunt er nu al mee wassen. Laat de kastanjes gerust in de fles zitten,
hoewel je ze er ook uit kunt zeven.
Pas op dat ze niet in je wasmachine terecht komen, anders raken de leidingen verstopt.
Deze literfles is genoeg voor zo'n 12 tot 15 wasbeurten.
Om het hele jaar door met de kastanjes te kunnen wassen, kun je de kastanjes het beste op een iets vochtige plek bewaren. Bijvoorbeeld in een vochtige, plastic zak gewoon buiten.
Controleer regelmatig of de kastanjes niet gaan schimmelen of gaan 'uitlopen', of je moet zelf graag een kastanjeboom in je tuin willen planten (en er genoeg ruimte voor hebben;))
Heb je weer nieuw wasmiddel nodig, dan hak je de iets vochtige kastanjes makkelijk in vieren.
Zijn de kastanjes gedroogd, dan worden ze keihard en wordt het zelfs voor een keukenmachine een onmogelijke zaak om ze fijn te krijgen.
Zo kun je wel zo'n driekwart jaar vooruit.
En als de kastanjes op zijn, maak je van een stuk zeep makkelijk je eigen wasmiddel (klik)
Hoe gebruik je dit wasmiddel?
Net als 'gewoon' wasmiddel kun je dit in het zeepbakje van de wasmachine schenken.
Ik doe het tegenwoordig gewoon in een doseerbakje in de wastrommel.
Dit wasmiddel kun je gebruiken voor de was van 20 tot 90 graden.
Ik vind het zelf het meest geschikt voor de bonte was, omdat de witte was er niet spierwit van wordt.
Deze ervaring had ik ook met Seepje, de wasnoten die je in de winkel koopt.
Er komt op een gegeven moment een soort grauwe sluier op je wasgoed te liggen.
Wil je dit oplossen of beter gezegd voorkomen, dan kun je soda toevoegen in het voorwasbakje van de wasmachine.
Als je overstapt van regulier wasmiddel naar een natuurlijk wasmiddel zoals dit, zul je wel moeten wennen aan de geur, of beter gezegd: het ontbreken van de parfumgeur die we zo gewend zijn.
Als je de was lekker buiten kunt laten wapperen, komt er vanzelf een frisse wind (en geur) doorheen, maar je kunt er ook voor kiezen om in het wasverzachterbakje een paar druppels etherische olie te druppelen voor de geur. Kies zelf een geur die je fijn vindt.
Van appelazijn als wasverzachter wordt je was trouwens fijn zacht. En de azijngeur? Die ruik je helemaal niet.
Waarom zou je kiezen voor het wassen met kastanjes?
Nou, laat me je een paar redenen geven:
- Het is gratis, dus goed voor je portemonnee
- Het is goed voor het milieu: er komen geen wasactieve stoffen, ontharders, vulmiddelen, geurstoffen (parfum), bleekmiddel en schuimregelaars in het afvoerwater terecht.
- Je kunt op alle programma's, alle temperaturen en alle standen wassen
- Om het te verzamelen, kom je lekker buiten in de frisse herfstlucht: goed voor je!
- Hoe grappig (en lekker alternatief) is het om mensen te vertellen dat je met kastanjes wast
Zeker met dit mooie nazomerweer hangt de was bij mij nog fris aan de lijn te drogen.
Puur en lekker schoon!
Heb jij het wel eens geprobeerd: alternatief wassen?
Laat je eens weten wat jouw ervaringen zijn?
23 opmerkingen:
Leuke blog! Dit ga ik ook proberen. Maak jij voor een heel jaar in flessen klaar?
Kun je gedroogde kastanjes ook in een fles water doen?
Hoi Alma,
Ik maak meestal voor drie tot vier maanden wasmiddel. Als je de verse kastanjes gelijk in stukken snijd, kun je er later nog meer wasmiddel van maken. Gedroogde kastanjes zijn namelijk heel moeilijk te snijden/kapot te krijgen. Als ze echter lang in water zitten, gaan ze niet zo lekker ruiken, zeg maar gerust stinken.
Hoi, wat leuk! Ik ga het zeker proberen :-)
Hoe droog je het kastanjemeel als je meer wil bewaren voor een heel jaar?
Graag je advies en tips ;-)
Dank je, groetjes Kathy
Hoi Kathy,
Wat leuk dat je m'n blog hebt gevonden en enthousiast bent geworden over wassen met kastanjes.
Het kastanjemeel - als je dit al kunt krijgen, want mijn gewone keukenmachine kon het niet aan - kun je drogen in een voedseldroger, maar als je die niet hebt, kan het ook in de oven. Zet de temperatuur op 50 graden en de deur op een kiertje... na twee of drie uur is het meestal wel droog. Ga op je gevoel af. ;) Succes!
Hoe lang kan je dit wasmiddel bewaren?
Blijft het goed nadat je de kastanjes er uit hebt gezeefd?
Groetjes,
Wenda
Dit wasmiddel kun je het jaarrond gebruiken, maar zelf wissel ik het af met mijn zelfgemaakte wasmiddel van zeep. Klaargemaakt in de fles gaat het na zo'n maand of drie echt stinken. Dat ruik je niet in de was, maar het is toch niet fijn om te gebruiken. Dus maak ik tegenwoordig een nieuwe voorraad als de oude fles leeg is. Gaat toch supersnel!
Voor 10 tot 12 wasbeurten? Hoeveel doe je erin dan? Is dat niet weinig?
Groetjes Erna
Klopt, Erna. Je gebruikt sneller te veel dan te weinig wasmiddel is mijn ervaring. Ik gebruik een doseerbakje die ik voor iets meer dan de helft vul. Dit is 75 ml (ik heb het even nagemeten). Met een literfles kastanjewasmiddel kan ik dus zelfs 15 wasbeurten doen! ;)
en als je nu gewoon de hele kastanjes bij de was doet ?
Dan gebeurt er niets! De saponine (zeepstof) zit binnenin de kastanje en gaat werken als ze in contact komt met water....
Maakt het nog uit of je wilde of tamme kastanjes neemt?
Ja, dat maakt uit. In wilde kastanjes (de paardekastanje) zitten saponinen, waardoor ze niet eetbaar zijn. In de tamme, eetbare kastanje zit dit niet of nauwelijks, daarom zijn deze ongeschikt voor de was...
Ik zou deze lekker opeten ;)
Zou je de kastanjes in stukken kunnen snijden als ze nog vers zijn en dan invriezen en dan als je ze nodig hebt voor nieuw wasmiddel kunnen ontdooien? Dan kun je het hele jaar wasmiddel maken.
Dit klinkt heel aannemelijk en zou best goed kunnen werken. Mijn vriezer zit na de zomer vol met oogst uit de moestuin en ik heb dit jaar geen ruimte gereserveerd voor kastanjes. Maar het klinkt als een goed idee! Als jij het hebt uitgetest, laat je dan nog even weten hoe je het vindt werken?
Hahaha, OK, ga ik proberen aan te denken!
Zou je ze kunnen raspen en laten drogen? Dan is het niet zofijn als meel, maar wel bijna
... (?)
Ik vraag me af: kan het ook in een plastic fles?
Kun je ze niet in vieren snijden en zó bewaren, in een emmerrje ofzo. Dus zonder in te vriezen
Ja hoor, dat kan!
Kastanjes kun je bewaren, maar let op! Bewaar je ze op een vochtige plaats dan kunnen ze gaan schimmelen of uitlopen. Worden ze op een droge plek bewaard, dan worden ze keihard, waardoor ze niet meer klein te maken zijn. De saponinen blijven gelukkig erin zitten, daarvoor maakt het geen verschil!
Succes!
Hoi Jojanneke,
Als je ze vers geraapt raspt, kan dit wel. Ik wilde het voor je uitproberen, maar het kwam er nog niet van. Ik zou overigens wel een keukenmachine gebruiken, met de hand raspen is niet te doen. ;)
Bedankt voor jouw uitleg. ik ben erg nieuwsgierig geworden en het lijkt zo gemakkelijk. dit wil ik zeker uitproberen. dat ben ik onszelf (mens en natuur) schuldig. het ligt er anders toch maar te liggen
groetjes
Graag gedaan en leuk dat je dit blog gevonden hebt. Het is misschien nu al wat laat in het jaar om kastanjes te rapen, maar als het goed is komen ze elk jaar weer terug... in grote aantallen! ;)
Een reactie posten