maandag 7 november 2016

Mijn moestuin (44)

Ik begin, in deze regenachtige week even met een zonnig, verrassend plaatje. Zo eindigt het trouwens niet........

Het kon al zeker een maand eerder, maar deze week was ik ervoor in de mood: de fruitstruiken snoeien! De herfstframbozen kunnen tot de grond toe worden afgeknipt. Door hun enorme groeikracht, lopen ze weer helemaal uit in het voorjaar en is het ook gemakkelijk om ze te leiden langs een raster.



Maar toen ik deze ene framboos ook wilde snoeien, zag ik tot mijn verbazing nog prachtig rode framboosjes zitten. En lekker waren ze ook!!
Ik vind het bijzonder: nog in de eerste week van november. Maar ik was er blij mee.
En zoals je ziet, heb ik deze week echt vuile handen gemaakt..... ;)
Oh ja, nog goed om hier even te noemen: het verschil tussen zwarte en rode bessen in groei is als volgt:  rode bessen groeien aan nieuw hout en zwarte bessen groeien aan oud hout. Houd daar rekening mee, als je aan het snoeien bent.

Omdat er vorst voorspeld is, heb ik alle niet winterharde groentes uit de tuin gehaald.
De laatste courgetteplant moest eruit. Ik oogstte nog twee courgettes van gemiddelde grootte en nog drie kleintjes. Lekker, hoor!
Alle knolselderij ging uit de grond.
Met knollen en wortels vind ik het altijd spannend, want je ziet immers niet hoe het onder de grond is gegroeid.  Zo was ik vorig jaar beslist optimistisch toen de knolselderij geoogst moest worden. Maar dat werd een grote telleurstelling. Ze waren zó klein.....
Nu zag ik al wat contouren van knolselderij net boven de grond en gelukkig:
dit jaar waren ze een stuk groter. Ik heb ze op goed bemeste grond geplant en heb nog twee keer bijgemest. Ik ben blij met het resultaat.
Ik vind knolselderij een heerlijk aromatische groente, die ontzettend veel gebruiksmogelijkheden kent.   Echt niet alleen in de erwtensoep, hoor!
Ook het groene blad kan nog gebruikt worden als het kruid selderij Ik ga het fijnsnijden en invriezen, zodat ik het later in het jaar kan gebruiken.


Op deze rommelige foto zie je, min of meer een rij wortelen.
Het zakje zaad wat ik gebruikte, had geen Nederlandse tekst, dus ik weet niet of dit zomer- of winterwortelen zijn. Volgens mij zijn het zomerwortelen, dus ik haal ze er maar uit.
Ik heb al veel kunnen oogsten en verwacht niet nog heel veel wortels uit te kunnen graven.
Bovendien ben ik erg eigenwijs: het uitdunnen van de wortels doe ik niet. Het is dan net alsof ik bepaalde wortels niet een kans geef en anderen wel. Ik wil niet discrimineren..... ;)
Dus het uitdunnen verloopt bij mij op natuurlijke wijze, pas tijdens het oogsten.
Wat schetst mijn verbazing: er zijn nu nog heel veel wortels en echt niet alleen kleintjes. Er zitten hele mooie grote bij.

Als ik het moet schatten is het een kilo of vijf.
Geen mooi gelikt plaatje erbij, want schoonmaken is (nog) niet nodig.
Ik moet ze immers bewaren.
Hoe bewaar je knol- en wortelgroentes nu het best?
Het antwoord is simpel: in zand.
Dit deden mijn vader en opa ook al en dat werkt prima.
Zorg dat het zand niet te droog wordt en niet te nat is.
Ik neem een grote emmer van 20 liter en vul die met zand.
Zet de emmer op een plek waar het ongeveer 5 tot 10 graden is.
Uiteraard mag het daar niet vriezen.
Het loof snijd ik van de groente af.
Als het loof blijft zitten, gaat het namelijk doorgroeien en gebruikt het de knol of wortel als voedsel. Hier worden dan sappen aan onttrokken: het loof blijft (een tijdlang) frisgroen, maar de wortel wordt slap en droogt uit. Zonde!
In zand bewaard, kun je de knollen en wortels wel enkele maanden goedhouden.
Wat een makkelijke en goede manier van bewaren, toch?!

Ik heb ook de aardperen gesnoeid. Ze hebben weer uitbundig gebloeid en waren erg hoog en wild gegroeid.
Een stukje van de stengel laat ik boven de grond uitsteken, zodat ik weet waar ik straks moet graven om de lekkere knolletjes boven te krijgen.
Aardperen zijn winterhard en blijven nog lekker ondergronds.
Na een heleboel snoeiwerk, kreeg ik deze stapel. Natuurlijk past dit voor geen meter in de compostvaten, dus  leg ik het tijdelijk achterin de tuin neer, waar nu een stuk worteldoek ligt.
Ja, het is echt waar: de meeste planten sterven nu (zichtbaar) af.
Toch blijft onder de grond, de levenskracht van veel planten bewaard.
Dat is ook de reden dat ik toch nog wat gezaaid heb.
Dit is in mijn lege kas, de temperatuur dáár, gaat mee met de buitentemperatuur, maar de opwarming gaat sneller.
Ik ben benieuwd of dít nog gaat groeien. 
Ik heb rucola gezaaid, een lekkere, pittige slasoort met kleine blaadjes. Winterhard is het niet, maar wie weet......
En tot slot het plaatje van de tuin, ná al het werk wat ik heb verzet.
De foto is een beetje wazig, maar de frambozen en aardperen zie je niet meer. De wortels zijn gerooid.
Wat je nog ziet staan links is: de zwarte bessenstruik(en), het aardbeienbed, een rijtje spruitkool, een rij boerenkool en naast de zwarte grond wat bladeren van de schorseneer.
Schorseneren zijn winterhard en kunnen tot februari prima in de grond blijven zitten.
Ik heb ze nog nooit gezien en nog nooit gegeten.
Dat blijft voorlopig nog een verrassing!