zaterdag 14 november 2015

jam koken met kinderen


Ik had er heel wat voorbereiding aan, maar wat is het leuk om te koken met kinderen! Om ze enthousiast te maken voor het koken en inmaken van fruit.
Een paar keer per jaar hebben de kinderen van 'onze' basisschool een zogeheten 3D middag. Op deze middag mogen alle kinderen kiezen uit een breed aanbod van workshops. Ik verzeker je: een ècht feestelijke middag voor ze! Deze week konden ze kiezen uit onder andere:
  • een herfstkrans maken
  • een bibberrobotbeestje maken
  • een klok maken
  • een workshop elektro
  • een aardbeientoren voor in de nieuwe tuin maken
  • appelcompote of vruchtenjam maken
  • etc.
  • etc.
En ik mag de workshop 'appelcompote of vruchtenjam maken', verzorgen!

Mijn voorbereiding bestond uit een aantal delen:
Eerst naar de winkel en kijken wat voor fruit betaalbaar en voorhanden is.
Ik kocht appels en stoofperen..... en keek nog even naar de aardbeien. Oeps, een doosje van 250 gram kost nu 3,29......  Dat is al te gortig en helemaal niet passend bij de tijd van het jaar. Nee, voor jam moet ik iets anders verzinnen.

Deel twee: een jamrecept zoeken wat past bij novemberfruit...
Natuurlijk kun je van bijna alles jam maken! Zo heb ik dit jaar courgettejam en aardbeien-rabarberjam gemaakt. En op mijn to-do-list staat nog appel-lavendeljam en goudsbloemenjam....
Appeljam is goedkoop om te maken, maar  moet ruim drie uur koken..... veel te lang!
Na wat zoeken en googlen kom ik uit bij........... stoofpeertjesjam.
Tenminste, als de kinderen dit willen, want ze mogen zelf  kiezen. Willen ze appelcompote maken, stoofpeertjes inmaken of een potje jam maken.

Deel drie van de voorbereiding:
Weer naar de winkel, voor al deze opties moet ik genoeg ingrediënten hebben. Enneh, beter te veel dan te weinig! Ik hoor dat zeven meisjes voor mijn workshop hebben gekozen.
Deel vier: de (drie) recepten uittypen, printen en kopiëren.
Doordat ik de avond tevoren naar een lezing ging, werd het 's avonds tien uur dat ik de jampotjes uitkookte in sodawater. .. dat was het vijfde deel in de voorbereidingen.
De volgende ochtend stond ik heel vroeg op om alle benodigdheden in te pakken. Ik had twee grote bigshoppers en een plastic tas vol. Dat was het laatste deel van mijn voorbereidingen. Met het fruit, een vergiet, weegschaal, pan,  potjes, etiketten, servetten, glasstiften, dunschillers (bij de buren geleend), aardappelschilmesjes, schorten etc.
Alles in de bakfiets, kind erbij en naar school......

Eerst werkte ik 's morgens op de peuterspeelzaal, daarna overblijven op school en daarna vliegensvlug de spullen voor de workshop klaar zetten.
~
Zo..... ze kunnen komen!

In een verloren minuutje schilde ik alvast wat peertjes, die natuurlijk lang moeten koken....
Ik hoop dat het gaat lukken binnen twee uur ....
Toen de meisjes kwamen, het waren er toch zes, was het 'even inkomen': opeens appels en peren moeten schillen...... zouden ze misschien liever rekenen?!
Na het proeven van een paar klaargemaakte stoofpeertjes, die ik had meegenomen, kozen ze unaniem voor de stoofpeertjesjam. Zo'n zoete smaak, daar kan niets fout mee gaan...
Het ijs was gebroken! 

Ik zette ze allemaal aan het schillen! Vervolgens de peren doormidden snijden en klokhuizen verwijderen. Dat is best lastig. Wat zijn die stoofpeertjes keihard!! Tijdens het schillen en snijden liet ik ze de verschillende specerijen zien en ruiken. Lekkere geurtjes, hoor! Anijs, kruidnagel, kaneel.....  
                                                  
Natuurlijk waren sommigen het eerder zat dan anderen. Ik liet één meisje het recept doorlezen, water en (mijn zelfgemaakte) bessensap afmeten. Dit kan alvast in de ene pan, samen met de specerijen en de suiker. Vanwege tijdsdruk zette ik het vuur al aan. Ondertussen weeg ik ongeveer een kilo geschilde peren af. Iedereen deed wat peertjes in de pan bij het sap dat al goed heet is. Nog even roeren en dan het deksel op de pan. Nu maar sudderen.
We doen nog een pan, ik had toch 3 kilo stoofpeertjes gekocht. Ik besluit één pan stoofpeertjes klaar te maken met diverse specerijen (zie recept hieronder) en één pan met alleen kaneelstokjes.
Nadat ook deze pan klaar stond en de tafel schoongeveegd was, mocht iedereen een potje uitkiezen.
Dit konden de kinderen versieren. Ik had krijtbordetiketjes, stickers, gewone etiketten, glasstiften in allerlei kleuren en labeltjes meegenomen.

Voor de deksels zijn er stickers, een servet of een kanten taartkleedje. Genoeg keus. Ik leg uit hoe ze het materiaal en het potje kunnen gebruiken.
De tekening van de glasstiften is afwasbaar, maar het gaat er niet meer af  als je de potjes even 'bakt' in de oven (een half uur op 160 graden). Dit kunnen de kinderen thuis doen als de jam opgegeten is.... 
En als een volwassene je helpt met een stanleymesje, kun je een gleuf in de deksel maken en het potje als spaarpot gebruiken..... of als vakantie-ideeën-briefjes-pot.....

Ze gaan lekker aan het fröbelen en er verschijnen mooi versierde potjes. Ondertussen praten we gezellig over allerlei serieuze zaken.
Na een uurtje kijk ik of de stoofpeertjes al zacht zijn. Ja!! Ze zijn wel niet rood (dat krijg je pas vanaf 3 uur koken....), maar wel zachtroze èn zacht dus.
We vissen de specerijen eruit en daarna mogen de meisjes om de beurt met de staafmixer de peertjes met het vocht, fijnmaken. Dit is een leuk werkje... en blijft er een stukje peer in zitten, is dat helemaal niet zo erg, hoor!
In een andere pan wegen we de perenmoes af. Ik heb geleisuiker halfzoet meegenomen.
Ik meet tot een kilo moes af en iemand van de meisjes weegt  400 gram halfzoete geleisuiker af. Een ander schenkt dit er bij. Dan weer op het vuur en aan de kook brengen. Nu komt het gevaarlijkste gedeelte. De jam moet 1 minuut koken, maar gaat ondertussen borrelen en omhoog spetteren, tijdens het koken. Omdat we nu een elektrisch plaatje hebben en ik thuis op gas kook, is het even wennen met het temperen van de warmte. Maar het gaat goed.
Ondertussen spoel ik de versierde potjes af met kokend water. Na één minuut schenk ik de jam in de potjes. De meisjes blijven bij deze handeling een beetje uit de buurt, want jam is kokend heet!!
Het gaat goed, totdat ik merk dat sommige deksels doordraaien. Dat is jammer. Zeker omdat ik één potje toch probeer om te draaien en de jam er vervolgens uitstort (op een theedoek gelukkig).
Vroeg er één: "Juf, wordt u nu zenuwachtig?" Nou ja, leuk is het niet en het wordt zo'n knoeiboel, hè?! Gelukkig had ik wat reservepotjes meegenomen.
En met de tweede pan erbij, is er gelukkig meer dan genoeg jam. Ook genoeg voor een klein potje voor de opa van Leonne, die ook altijd jam maakt, maar vast nog nooit stoofperenjam heeft geproefd....
Ondertussen proeven wij al wat van de gemorste jam op een toastje. Een pak toastjes is altijd belangrijk bij het koken met kinderen, want je moet natuurlijk wel proeven. Of het nu jam of kruidenboter is..... En de meisjes moeten 'zoet' blijven.
Ook mijn 'bramenjam-van-de-vakantie' valt in de smaak. Als er maar gesnoept kan worden.....
We zijn met de tweede pan iets later klaar, de school is al uit, maar het is dan ook een leuke en geslaagde workshop!!
Jammer dat de meisjes de potjes niet gelijk kunnen meenemen. De potjes moeten nog op de kop afkoelen en ondertussen kunnen de deksels vacuüm trekken. Daardoor worden de potjes tot ongeveer één jaar houdbaar.
De volgende ochtend kunnen de meisjes hun potje, met de recepten van appelcompote, stoofpeertjes en natuurlijk de stoofpeertjesjam, ophalen.

Hier komt het recept van de heerlijk-zoete-jam:

Stoofpeertjesjam


Benodigdheden:
  • 1,5 kilo stoofperen
  • 1 dl bessensap
  • 1 dl water
  • 3 eetlepels rietsuiker
  • 2 kaneelstokjes
  • 1 steranijs
  • 3 pimentkorrels
  • 3 kardemompeulen
  • 3 kruidnagels
  • 400 geleisuiker halfzoet

Hoe maak ik het klaar:



Schil de peertjes en verwijder het klokhuis.
Meet 1 dl water en 1 dl bessensap af in een pan. Doe er 3 eetlepels rietsuiker bij. Voeg alle overige specerijen en de in kwarten gesneden peren bij. Breng aan de kook en laat de peertjes daarna op zacht vuur doorkoken tot ze zacht zijn (drie kwartier) of tot ze rood zijn (4 uur).
Neem de pan van het vuur en pureer de peertjes, samen met het stoofvocht. Meet de moes af en voeg per kilo moes 400 gram  geleisuiker toe. Laat het 1 minuut borrelend doorkoken.
Schenk de jam dan in gesteriliseerde potjes, die nog even zijn omgespoeld met kokend water.
Draai de deksel goed vast en laat de potjes op de kop afkoelen.

Best een mooi kleurtje, niet?!

Heerlijk op de boterham, een beschuitje of toastje.
Lekker bij een kaasplankje of een bolletje vanille ijs.
Test het zelf maar....